Τάγιας Κ., Βησσαράκης Γ., Τσιργιάννη Μ., Ντούνης Ι., Ζηκόπουλος Κ.
«ΑΝΑΠΛΑΣΗ», Κέντρο Αποθεραπείας και Αποκατάστασης, Αθήνα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΣΤΟΧΟΣ
Ο σκοπός της εργασίας είναι να αναδειχτεί η αναγκαιότητα ενός προγράμματος αποκατάστασης για ασθενείς με σύνθετα προβλήματα υγείας και να βελτιώσουμε στο μέγιστο δυνατό την λειτουργική τους ικανότητα στις δραστηριότητες καθημερινής ζωής, καθώς και την κοινωνική και επαγγελματική τους αποκατάσταση και επανένταξη.
ΥΛΙΚΟ – ΜΕΘΟΔΟΣ
Άνδρας ασθενής 39 ετών, αντιπλοίαρχος Πολεμικού Ναυτικού και κυβερνήτης ελικοπτέρου, πάσχων από όγκο εγκεφάλου (τετραδύμου πετάλου), που εκδηλώθηκε προ 3-ετιας (Ιανουάριος 2001), με εμφάνιση εμβοών (ΔΕ) ωτός και προοδευτικής μείωσης οξύτητας ακοής και στην συνέχεια εγκατάσταση αμφοτερόπλευρης πυραμιδικής συνδρομής.
Στις 6/9/2001, σε MRI εγκεφάλου διεπιστώθη ότι επρόκειτο για ενα συμπαγή όγκο, μεγίστης διαμέτρου σε οβελιαίο επίπεδου 2,5 εκ., ο οποίος θεωρήθηκε ως χαμηλού βαθμού αστροκύττωμα. Ο όγκος αυτός, λόγω της απόφραξης του υδραγωγού του Sylvius, προκαλούσε αποφρακτικό υδροκέφαλο.
Ο ασθενής υποβλήθηκε σε ακτινοθεραπεία με γ-knife (20/10/01) με καλά αποτελέσματα. Ομως, μετά από τρεις μήνες (22/1/02), ο ασθενής υποτροπίασε. Η κλινική του εικόνα επιδεινώθηκε με εμφάνιση υπνηλίας, αστάθειας βάδισης και διπλωπίας και έγινε τοποθέτηση βαλβίδος παροχέτευσης υδροκεφάλου, η οποία όμως ήταν χωρίς επιτυχία, λόγω συχνών λοιμώξεων. Ο ασθενής περιέπεσε σε κωματώδη κατάσταση, με αντίδραση απεγκεφαλισμού, και στην προσπάθεια αντιμετώπισης της λοίμωξης, έγινε αφαίρεση της βαλβίδος.
Δυό μήνες μετά (17/4/02) η λοίμωξη του ΚΝΣ αρχίζει να ελέγχεται και η κλινική του εικόνα σταθεροποιείται. Στις 25/6/02 αρχίζει να εμφανίζει στοιχειώδη ενεργό συμμετοχή σε παραγγέλματα και προσπάθεια για φώνηση, χωρίς όμως καμμιά εκούσια κίνηση των άκρων.
Παρά την αποθάρρυνση της ιατρικής κοινότητας, λόγω της επιμονής της μητέρας του, η προσπάθεια για να επιτευχθεί βελτίωση συνεχίσθηκε.
Τέσσερεις μήνες μετά (14/10/02) ο ασθενής μεταφέρθηκε σε Κέντρο Αποκατάστασης στην Αγγλία. Κατά την είσοδό του εκεί, δεν εμφάνιζε κίνηση σε κανένα από τα μέλη του, είχε μικρού βαθμού υπερτονία, δεν είχε δυνατότητα ομιλίας παρά εκτελούσε μόνο επαναλήψεις λέξεων χωρίς την δική του ενεργό συμμετοχή και πρωτοβουλία. Η εκτίμηση του Κέντρου ήταν ότι ο ασθενής είχε ελάχιστες δυνατότητες εξέλιξης και μηδαμινές προοπτικές βελτίωσης, κι έτσι μετά από 10 ημέρες ο ασθενής επέστρεψε στην Ελλάδα.
Λόγω της βαρύτητας της κατάστασης του και αδυναμίας σίτισης από του στόματος (Σωματικό βάρος μόλις 50 κg) στις 1/11/02 έγινε τοποθέτηση σωλήνα σίτισης μέσω γαστροστομίας. Προοδευτικά άρχισε να εμφανίζει κίνηση στα μέλη καθώς και στοιχειώδης άρθρωση του λόγου. Μετά από 2 μήνες κατέστη δυνατή η σίτισή του από το στόμα.
Στις 8/5/03 ο ασθενής εξήλθε από το νοσοκομείο και πάλι, χάρις στην επιμονή της μητέρας του και στις 13/5/03 εξετάσθηκε στο Κέντρο Αποκατάστασης «Ανάπλαση», προκειμένου να ακολουθήσει πρόγραμμα αποκατάστασης, ως εξωτερικός πλέον ασθενής.
Κατά την Φυσιατρική εκτίμηση του ασθενή διεπιστώθησαν τα εξής:
Η επικοινωνία μαζί του ήταν δυσχερής. Ο ασθενής είχε βαρηκοϊα, ενώ από τις ανώτερες νοητικές λειτουργίες υπήρχε διάσπαση προσοχής καθώς και της ικανότητας υπολογισμών, ενώ το score στην κλίμακα MINI MENTAL STATE (MMSE) ήταν 26/30.
Για τις μετακινήσεις του έκανε χρήση αναπηρικού αμαξιδίου. Υπήρχε υπερτονία στα κάτω άκρα, η ισορροπία σε καθιστή θέση ήταν καλή, ενώ σε όρθια στάση ήταν διαταραγμένη. Η βάδιση γίνεταν με χρήση περιπατητήρα, με έντονη ανύψωση κάτω άκρων.
Από τις δραστηριότητες καθημερινής ζωής διεπιστώθη ότι υπήρχε έντονο έλλειμα στην ικανότητα αυτοεξυπηρέτησης, όπως κατεγράφη με την κλίμακα λειτουργικής εκτίμησης. της BARTHEL (BARTHEL INDEX = 35/100).
O ασθενής ξεκίνησε ένα εντατικό πρόγραμμα αποκατάστασης που περιελάμβανε:
Ι) ειδική κινησιοθεραπεία με ασκήσεις ισορροπίας, στάσης και βάδισης και ενδυνάμωσης.
ΙΙ) ειδική κινησιοθεραπεία στην θεραπευτική πισίνα με σκοπό την επίτευξη της χάλασης της υπερτονίας και ως εκ τούτου την βελτίωση της ισορροπίας, στάσης και βάδισης,
ΙΙΙ) λογοθεραπεία για βελτίωση του λόγου, της μνήμης, της συγκέντρωσης και της προσοχής,
ΙV) ειδικό πρόγραμμα αυτοϋπηρέτησης και εκμάθησης δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής,
- V) νευροψυχολογική αγωγή για βελτίωση και εξισορρόπιση των ψυχολογικών παραμέτρων του ασθενούς.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Εξη μήνες μετά από την πρώτη εκτίμηση του ασθενούς, την εξάμηνη εφαρμογή εντατικό πρόγραμμα αποκατάστασης ολοκληρωμένου προγράμματος αποκατάστασης η κλινική του εικόνα είχε αλλάξει. Βελτιώθηκε η στάση και η βάδιση, όπως και οι δείκτες στο MMSE=30/30 και BARTHEL=100/100.
Μετά από 1 έτος, η αποκατάσταση έχει αγγίξει τα όρια της ολοκλήρωσης, δεδομένου ότι ο ασθενής είχε αποκτήσει πλήρη ικανότητα αυτοεξυπηρέτησης, πλήρη επανένταξη στην οικογένεια και στις κοινωνικές υποχρεώσεις του, καθώς και στην τροποποιημένη εργασία (δουλειά γραφείου). Ας σημειωθεί ότι κατέστη δυνατή η οδήγηση και πτήση με ελικόπτερο, αν και υπό την επιτήρηση συναδέλφου του.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η εφαρμογή προγράμματος αποκατάστασης μπορεί και πρέπει να είναι αρωγός στην προσπάθεια της επανένταξης των ασθενών με όποιο κινητικό ή λειτουργικό έλλειμα υπάρχει.
Για την επίτευξη αυτού του σκοπού σημαντικό ρόλο παίζει η οικογένεια, και καθοριστικό ρόλο στην προσπάθεια της ολικής προσέγγισης στα προβλήματα του ασθενούς θα παίξει ένα καλά οργανωμένο πρόγραμμα αποκατάστασης από την ομάδα αποκατάστασης.
