Κρανιοεγκεφαλικές Κακώσεις (Κ.Ε.Κ.)

Ποια τα ποσοστά εγκεφαλικών κακώσεων και που οφείλονται;

Το 5% του συνόλου των θανάτων στις ανεπτυγμένες κοινωνίες οφείλεται σε σοβαρό τραυματισμό του εγκεφάλου.

Στη χώρα μας οι βαρείες κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις εξαιτίας τροχαίων ατυχημάτων κατατάσσονται στις πρώτες αιτίες θανάτου και μόνιμης αναπηρίας σε όλες τις ηλικίες και αποτελούν την πρώτη αιτία με διαφορά στις νέες ηλικίες, ιδίως από 19 έως 25 ετών.

Ιδιαίτερα συχνές είναι οι   βαρείες κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις που οφείλονται σε εργατικά ατυχήματα.

Στην Ελλάδα, κάθε χρόνο, περίπου 35.000 άτομα εισάγονται στα Νοσοκομεία με σοβαρές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις (ΚΕΚ). Yπολογίζεται ότι,  οι 1.600 ασθενείς από αυτούς πεθαίνουν.

Ποια η διαδικασία αντιμετώπισης εγκεφαλικών κακώσεων;

Οι σύγχρονες αντιλήψεις για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων περιλαμβάνουν δύο τομείς, αλληλένδετους μεταξύ τους: την επείγουσα θεραπευτική αντιμετώπιση και τη θεραπεία αποκατάστασης.

Η αρχική γενική εκτίμηση και αντιμετώπιση ξεκινά άμεσα στον τόπο του τραυματισμού και κατά τη μεταφορά  και ολοκληρώνεται σε ειδικά εξοπλισμένο και στελεχωμένο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (Τ.Ε.Π.). Ακολουθεί η ειδική εκτίμηση για την διαπίστωση της έκτασης και της σοβαρότητας της κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης και τον προσδιορισμό του επιπέδου συνειδήσεως, από το οποίο καθορίζεται και η βαρύτητα της κάκωσης:

Ασθενείς που είναι σε κώμα (δεν δύνανται να ανοίξουν τα μάτια, να μιλήσουν ούτε και να εκτελέσουν απλές εντολές) έχουν βαρεία ΚΕΚ.

Ασθενείς που έχουν μέτρια επικοινωνία με το περιβάλλον (βρίσκονται σε κατάσταση σύγχυσης ή /και διέγερσης) έχουν μέτρια ΚΕΚ.

Έχει διαπιστωθεί ότι,  ασθενείς προχωρημένης ηλικίας, με βαρεία ΚΕΚ, σε συνδυασμό με παρουσία εγκεφαλικού οιδήματος ή/και ενδοκρανιακού αιματώματος και μετατόπιση της μέσης γραμμής του εγκεφάλου αποκαθίστανται με σημαντικά βραδύτερους ρυθμούς και σε σημαντικά μικρότερο βαθμό.

Οι ασθενείς με ελαφρά ΚΕΚ συνήθως στέλνονται στο σπίτι με σαφείς οδηγίες για παρακολούθηση από τους οικείους τους, για το επόμενο 48ωρο.  Αν παρουσιάσουν περιτραυματική ασάφεια μνήμης ή/και νευρολογική σημειολογία ή/και εμέτους ή/και έμμεσα σημεία  κατάγματος βάσης κρανίου (επίμονη, πλέον των 7 ημερών, ρινόρροια ή ωτόρροια – απώλεια εγκεφαλονωτιαίου υγρού), υποβάλλονται επειγόντως σε αξονική τομογραφία εγκεφάλου και εισάγονται στο νοσοκομείο για τουλάχιστον 24ωρη  παρακολούθηση.  Σε ένα μικρό ποσοστό των ασθενών αυτών υπάρχουν, ή  έχουν αναπτυχθεί, θλάσεις εγκεφάλου ή/και ενδοκρανιακό αιμάτωμα – για την εξαίρεση του οποίου ενδεχομένως θα απαιτηθεί  χειρουργική επέμβαση.

Οι ασθενείς με μέτριας βαρύτητας ΚΕΚ, μετά την επείγουσα εκτίμηση και υποστήριξη των ζωτικών λειτουργιών τους, υποβάλλονται επειγόντως σε αξονική τομογραφία εγκεφάλου. Σε ένα  σημαντικό ποσοστό των ασθενών αυτών έχει  αναπτυχθεί ενδοκρανιακό αιμάτωμα – για την εξαίρεση του οποίου απαιτείται κρανιοτομία και παροχέτευση.

Η πλειοψηφία των ασθενών που παραμένουν σε κώμα ένα μήνα μετά από κάκωση εγκεφάλου, ή θα ανανήψουν, ή θα πεθάνουν μέσα στον πρώτο χρόνο.

Η ανάνηψη συνήθως συμβαίνει εντός τριών μηνών. Ένας στους τρεις ασθενείς που δεν «ξυπνά», θα πεθάνει μέσα σ’ αυτόν τον πρώτο χρόνο.

Ποιες οι πρώιμες θεραπευτικές παρεμβάσεις στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ);

Οι πρώιμες θεραπευτικές παρεμβάσεις της  Ομάδας Αποκατάστασης, κατά την παραμονή του ασθενούς στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ)., είναι απολύτως αναγκαίες και απαραίτητες για την πρόληψη ή την ελαχιστοποίηση των επιπλοκών της παρατεταμένης ακινητοποίησης του ασθενούς, κατά την κωματώδη φάση.

Διευκολύνουν επίσης την αποθεραπεία  του ασθενούς μετά την έξοδό του από την Μονάδα και προετοιμάζουν την ολοκληρωμένη θεραπευτική του προσέγγιση μέσω της Διεπιστημονικής Ομάδας Αποκατάστασης.

Ποια τα προγράμματα αποθεραπείας στην Ανάπλαση;

Στην ΑΝΑΠΛΑΣΗ, ο  ασθενής με  κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις που εμφανίζει κινητικά ελλείμματα  ή/και ελλείμματα εκ των ανωτέρων ψυχονοητικών λειτουργιών (συγκέντρωση, προσοχή, μνήμη, ικανότητα προσανατολισμού, γνωσία, πραξία, συναίσθημα, συμπεριφορά) ακολουθεί εξατομικευμένο πρόγραμμα αποθεραπείας και αποκατάστασης, είτε νοσηλευόμενος  (Κλειστή Νοσηλεία), ή ως εξωτερικός ασθενής (Ημερήσια Νοσηλεία).

Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αποκατάστασης περιλαμβάνει συνήθως Φυσικοθεραπεία, Ειδική κινησιοθεραπεία στη Θεραπευτική Πισίνα, Εργοθεραπεία, Θεραπεία στο Τμήμα δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής (Αυτοϋπηρέτηση), Λογοθεραπεία, Ψυχολογική Υποστήριξη Νευρο-ψυχολογική θεραπεία, Θεραπευτική Ψυχαγωγία, αλλά και σχεδιασμό μετατροπών και βελτιώσεων στο σπίτι του ασθενούς.

Η θεραπεία του ασθενούς με κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις μπορεί να συνεχιστεί  μέσω της Ημερήσιας Φροντίδας, αλλά και με κατ’ οίκον αποκατάσταση.

Ο τελικός στόχος  είναι να αποκτήσει  ο ασθενής το υψηλότερο δυνατό επίπεδο αυτονομίας και να μπορεί να απολαμβάνει ξανά την καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής.