του Γεώργιου Μπάρτζη,
Πνευμονολόγου – Φυματιολόγου
Διευθυντή Παθολογικού Τομέα
του Κέντρου Αποθεραπείας και Αποκατάστασης “ΑΝΑΠΛΑΣΗ”
Αν τα καρδιακά νοσήματα, ο καρκίνος και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια κατέχουν τις τρεις πρώτες θέσεις αντίστοιχα, ως οι νόσοι που αποτελούν τη συχνότερη αιτία θανάτου, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.) ακολουθεί σε απόσταση αναπνοής, διεκδικώντας, μέσα στα επόμενα χρόνια, μια από τις τρεις θέσεις στο βάθρο.
Και αν το κάπνισμα είναι υπόλογο για πολλές νόσους, σίγουρα στην Χ.Α.Π. αποτελεί την κύρια αιτία πρόκλησής της και μάλιστα κατά 90%, αφού μόνον το 10% καταλαμβάνουν η γενετική προδιάθεση, η έλλειψη που προκαλεί η μετάλλαξη ανθρώπινων γονιδίων του ενζύμου α1-αντιθρυψίνη, η ατμοσφαιρική ρύπανση και διάφορα χημικά .
Τι είναι η Χ.Α.Π.
Πρόκειται για μια χρόνια φλεγμονώδη νόσο που εξελίσσεται κατά κύριο λόγο προοδευτικά και σχετίζεται συνήθως με φλεγμονώδη απάντηση των πνευμόνων στον καπνό του τσιγάρου, καθώς και σε επιβλαβή σωματίδια.
Η Χ.Α.Π. περιλαμβάνει την χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα.
Η χρόνια βρογχίτιδα χαρακτηρίζεται από παραγωγικό βήχα για περισσότερους από τρεις συνεχόμενους μήνες μέσα στο έτος και για περισσότερο από δύο διαδοχικά έτη. Η υπερέκκριση βλέννας δεν προκαλεί απαραίτητα μειωμένη ροή αέρα.
Το εμφύσημα χαρακτηρίζεται από διάταση των αεραγωγών και μείωση της ελαστικότητας των πνευμόνων.
Συμπτώματα Χ.Α.Π.
Βήχας, απόχρεμψη, δύσπνοια, συριγμός, σφίξιμο στο στήθος, έκπτωση πνευμονικής λειτουργίας αποτελούν συμπτώματα ύποπτα για διερεύνηση Χ.Α.Π.. Στις εξάρσεις της νόσου παρουσιάζονται κυάνωση, ταχυκαρδία, αρρυθμία, βυθιότητα.
Διάγνωση και Θεραπεία Χ.Α.Π.
Με την έγκαιρη διάγνωση μπορούν να αποφευχθούν η έκπτωση της αναπνευστικής λειτουργίας και οι τυχόν επιπλοκές. Σημαντικό ρόλο στη διάγνωση παίζουν το ιστορικό, η φυσική εξέταση και οι αναπνευστικές δοκιμασίες (σπιρομέτρηση).
Η θεραπεία της Χ.Α.Π. εξαρτάται από το στάδιο κινδύνου στο οποίο βρίσκεται ο ασθενής. Το στάδιο αυτό καθορίζεται από τα συμπτώματα του ασθενούς και από τα ευρήματα της σπιρομέτρησης. Το πρώτο βήμα για την θεραπεία είναι η διακοπή του καπνίσματος. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι βρογχοδιασταλτικά, κορτικοστεροειδή, θεοφυλλίνη. Βοήθεια επίσης προσφέρουν ο αντιγριπικός εμβολιασμός, τα αντιβιοτικά σε περίπτωση λοιμώξεων, η σωστή διατροφή, η διατήρηση σωστού σωματικού βάρους και η αποκατάσταση. Στο προχωρημένο στάδιο της νόσου θέση έχουν η οξυγονοθεραπεία, η χειρουργική αποκατάσταση (πνευμονεκτομή) και η μεταμόσχευση πνεύμονα.
Στην ΑΝΑΠΛΑΣΗ ο ασθενής με Χ.Α.Π. απολαμβάνει τα οφέλη από την οργάνωση και την αποτελεσματικότητα της Ομάδας Αποκατάστασης (πνευμονολόγος, φυσιοθεραπευτής, λογοθεραπευτής, διαιτολόγος, κλινικός ψυχολόγος), με συντονιστή τον ειδικό ιατρό φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης. Ο ειδικός πνευμονολόγος θα προβεί στην διάγνωση της νόσου και θα συστήσει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Ο φυσιοθεραπευτής θα πραγματοποιήσει εντατική αναπνευστική φυσιοθεραπεία και θα εκπαιδεύσει τον ασθενή στη σωστή θέση του κορμού, με σκοπό την διευκόλυνση της αναπνοής και την αποτελεσματική παροχέτευση των εκκρίσεων. Ο λογοθεραπευτής θα εκπαιδεύσει τον ασθενή στις σωστές αναπνοές με ειδικές ασκήσεις που ο ασθενής θα μάθει να εφαρμόζει και εκτός του Κέντρου, στο σπίτι και στην εργασία, ώστε να παραμένει κοινωνικοποιημένος. Ο κλινικός διαιτολόγος θα αξιολογήσει το σωματικό βάρος του ασθενούς και τις διατροφικές του συνήθειες και, πάντοτε με την καθοδήγηση του πνευμονολόγου, θα δώσει διατροφικές συμβουλές για απώλεια βάρους (αν κρίνεται απαραίτητο) και υγιεινή διατροφή με ειδική δίαιτα. Τέλος ο κλινικός ψυχολόγος θα παρέμβει θεραπευτικά σε ασθενείς στους οποίους η Χ.Α.Π. δημιουργεί αγχώδεις αντιδράσεις και κατάθλιψη.
Η θεραπεία έχει ως στόχο την ανακούφιση των συμπτωμάτων, την πρόληψη των επιπλοκών και την πραγματοποίηση καθημερινών δραστηριοτήτων, χωρίς κοινωνική απομόνωση, ώστε να εξασφαλίζεται η κατά το δυνατόν καλύτερη ποιότητα ζωής.
