Η ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΧΑΠ
Του Δημήτρη Συρίγου
Φυσικοθεραπευτή ΚΑΑ-ΑΝΑΠΛΑΣΗ
Τι είναι η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια;
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μία νόσος, η οποία χαρακτηρίζεται από απόφραξη των αεραγωγών, με αποτέλεσμα ο αέρας να αδυνατεί να φτάσει στους πνεύμονες. Οφείλεται σε παράγοντες, όπως για παράδειγμα ατμοσφαιρική ρύπανση, κάπνισμα, τοξικές ουσίες σε επικίνδυνους επαγγελματικούς χώρους, οι οποίοι προκαλούν φλεγμονώδη αντίδραση των αεραγωγών των πνευμόνων. Η ΧΑΠ μπορεί να έχει παροξύνσεις, δηλαδή επεισόδια στα οποία υπάρχει οξεία επιδείνωση των συμπτωμάτων. Οι παροξύνσεις και τα πιθανά συνοδά νοσήματα συμβάλλουν στη συνολική βαρύτητα της νόσου.
Η ΧΑΠ εμφανίζεται με δύο τύπους,
– τη χρόνια βρογχίτιδα και
– το εμφύσημα.
Το 2020 η ΧΑΠ αναδείχθηκε ως τρίτη αιτία θανάτου παγκοσμίως.
Ποια κλινική εικόνα παρουσιάζει ένας ασθενής με ΧΑΠ;
Ένας ασθενής που πάσχει από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια παρουσιάζει
• δύσπνοια, ως πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ΧΑΠ, αρχικά στην κόπωση, μετά και στην ηρεμία,
• βήχα, αρχικά πρωινό με ή χωρίς απόχρεμψη και μετά σταθερό,
• συριγμό σε προχωρημένο στάδιο,
• αίσθημα κόπωσης, ανορεξία και απώλεια βάρους.
Πόσο χρήσιμη είναι η φυσικοθεραπεία στους ασθενείς με ΧΑΠ;
H φυσικοθεραπευτική παρέμβαση είναι αναγκαία για τον ασθενή με ΧΑΠ, συμπληρωματικά προς τη φαρμακευτική θεραπεία με βρογχοδιασταλτικά, χορήγηση οξυγόνου, διακοπή καπνίσματος, αποφυγή έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση και γενικά σε τοξικές ουσίες.
Πιο συγκεκριμένα, με τις ειδικές τεχνικές της αναπνευστικής φυσικοθεραπείας, αποβάλλονται οι εκκρίσεις από τους πνεύμονες και στη συνέχεια ο ασθενής με ΧΑΠ επανεκπαιδεύεται στον ρυθμό και στη συχνότητα της αναπνοής.
Τι είναι η βρογχική παροχέτευση;
Η βρογχική παροχέτευση είναι η σημαντικότερη ίσως διαδικασία της αναπνευστικής φυσικοθεραπείας, όταν υπάρχουν εκκρίσεις. Ο ειδικά εκπαιδευμένος φυσικοθεραπευτής τοποθετεί τον ασθενή στην κατάλληλη θέση, ώστε η βαρύτητα να βοηθήσει στην απομάκρυνση των εκκρίσεων. Στη συνέχεια εφαρμόζει πιέσεις, δονήσεις και πλήξεις, κατά τη φάση της εκπνοής. Με τις τεχνικές αυτές, μέσω των συσπάσεων των αναπνευστικών μυών επιτυγχάνεται επαρκής και δυνατός βήχας για τη μεταφορά των εκκρίσεων από την περιφέρεια των πνευμόνων προς τους μεγάλους βρόγχους και την τραχεία, από όπου θα αποβληθούν από το στόμα. Έτσι συντελείται η απόχρεμψη.
Πως αντιμετωπίζεται η δύσπνοια με την αναπνευστική φυσικοθεραπεία;
Όταν ο ασθενής με ΧΑΠ υποφέρει από δύσπνοια, βρίσκεται σε κατάσταση άγχους. Ο ειδικά εκπαιδευμένος φυσικοθεραπευτής εφαρμόζει τεχνικές χαλάρωσης, ελέγχου και επανεκπαίδευσης της αναπνοής. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στην εξάσκηση των αναπνευστικών μυών, όπως είναι το διάφραγμα και ο εγκάρσιος κοιλιακός.
Ο φυσικοθεραπευτής εκπαιδεύει τον ασθενή να κάνει εκπνοή και εισπνοή και να επιτύχει τη συνειδητή σύσπαση και χάλαση των αναπνευστικών μυών, με ιδιαίτερη βαρύτητα στη συχνότητα και τον ρυθμό των αναπνευστικών κινήσεων. Διορθώνει τις στάσεις του κορμού του ασθενούς, ώστε να επιτυγχάνεται η καλή λειτουργία της αναπνοής. Στόχος είναι η έκπτυξη του θώρακα για τη βελτίωση του εισπνεόμενου όγκου αέρα.
Η απόδοση των αναπνευστικών μυών μπορεί να βελτιωθεί και με τη χρήση των εξασκητών αναπνοής. Είναι συσκευές με τις οποίες εκπαιδεύεται το μυϊκό σύστημα εισπνοής και εκπνοής. Διευκολύνουν ακόμα στην απόχρεμψη, τη βελτίωση της αναπνευστικής ώσης, την επίτευξη ικανοποιητικού κατά λεπτό αερισμού και τη συνολική βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας.
Όσο ο ασθενής αρχίζει και βελτιώνεται, τόσο οι ασκήσεις αντοχής και ενδυνάμωσης διευρύνονται. Η συνεχής και διαλειμματική άσκηση βελτιώνουν τη συνολική εικόνα του ασθενή με ΧΑΠ, μειώνοντας το αίσθημα της δύσπνοιας, αυξάνοντας την ικανότητα για αντοχή και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής.
Πως αντιμετωπίζεται η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια στην ΑΝΑΠΛΑΣΗ;
Στην Ανάπλαση, μέσα από την Δι-επιστημονική Ομάδα Πνευμονολογικής Αποκατάστασης, στοχεύουμε στην αποτελεσματική διαχείριση της ΧΑΠ τόσο σε εσωτερικούς, όσο και σε εξωτερικούς ασθενείς, καθώς και σε ασθενείς που ακολουθούν κατ’ οίκον πρόγραμμα αποκατάστασης. Η Δι-επιστημονική ομάδα Πνευμονολογικής Αποκατάστασης της ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ περιλαμβάνει πνευμονολόγο και φυσίατρο με μετεκπαίδευση στη διαχείριση του στρες (stress management), φυσικοθεραπευτή, κλινικό ψυχολόγο και κλινικό διατροφολόγο.
Οι ασθενείς μας με ΧΑΠ ακολουθούν εξατομικευμένα Προγράμματα Πνευμονολογικής αποκατάστασης. Για τους ασθενείς που νοσηλεύονται στην ΑΝΑΠΛΑΣΗ, η αναπνευστική φυσιοθεραπεία συμπληρώνεται με ρομποτικά κρεβάτια που διαθέτουν ειδικά προγράμματα υποβοήθησης της αναπνευστικής λειτουργίας (επίκρουση, δόνηση και περιστροφή).
Οι στόχοι μας είναι:
• ανακούφιση των συμπτωμάτων
• μείωση της συχνότητας των παροξύνσεων
• αύξηση της αντοχής
• πρόληψη και θεραπεία των επιπλοκών
• μείωση της συχνότητας νοσηλείας
• βελτίωση της ποιότητας ζωής.
